با كودك بد رفتار چه كار كنيم؟

هر زمان كه مهماني مي روم از دست كارهاي زشت فرزندم، نگرانم. مدام مي ترسم كه نكند كاري كند كه آبروي من برود. هر برخوردي هم كه مي كنم رفتارهاي زشت آن كمتر كه نمي شود هيچ، خيلي مواقع تشديد مي شود. 

  كودكان مشاهده گر 

كودكان موجودات مشاهده گري هستند و به راحتي الگو برداري مي كنند. يعني هر نوع رفتاري كه از يك كودك سر مي زند قطع به يقين مشابه آن رفتار را ديده است. پس با ديدن رفتارهاي زشت فرزندتان در ابتدا سعي نكنيد كه او را متهم كنيد و دعوا و تنبيهش نماييد. 
اولين كاري كه براي شما واجب است اين است كه سرمنشاء آن رفتار پيدا كنيد. ببينيد فرزندتان مشابه اين رفتار را كجا ديده است؟ آيا در رفتارهاي خودتان و همسرتان؟ بستگان و دوستانتان؟ يا حتي از تلويزيون و يا دوستان خود فرزندتان؟ وقتي ريشه اين رفتار را پيدا كنيد راحت تر مي توانيد آن را هم حذف كنيد. 

راه هاي مقابله 

براي اينكه بتوانيد رفتارهاي زشت فرزندتان را به راحتي تغيير دهيد و حذف كنيد مي توانيد از تكنيك هاي زير استفاده كنيد. 
1- پاداش دادن 
2- توجه كردن به كارهاي مثبت و مطلوب 
3- ناديده گرفتن و توجه نكردن به رفتارهاي زشت و نامطلوب 
4- محروم سازي 
5- دستور دادن 

پاداش دادن 

از راهكارهايي كه والدين مي توانند براي مقابله رفتارهاي نامطلوب كودكشان انجام بدهند، توصيف كردن رفتارهاي مثبت كودك و تشويق و تقويت او است. فقط بايد مراقب بود تا كودكان نسبت به گرفتن پاداش شرطي نشوند و فقط به خاطر گرفتن جايزه كار خوب را انجام ندهند. در روزهاي اول مي توان به كودك خاطر نشان كرد كه اگر فلان كار خوب را انجام دهي برايت جايزه مي گيريم و بايد بعد از 3 الي 4 بار نقش جايزه را كمرنگ كرد و هر وقت خود كودك به صورت خودكار آن كار خوب را انجام داد و يا كار بد را انجام نداد به او جايزه بدهيم و بگوييم چون اين كار خوب را انجام دادي برايت جايزه خريده ام. 

توجه كردن به كارهاي مثبت و مطلوب 

راهكار ديگر براي مقابله با رفتارهاي نامطلوب كودكان، توجه كردن است. هر گاه كودكي رفتار نامناسبي انجام داد مي توان به آن رفتار نامطلوب توجهي نكنيد و به صحبت كردن راجع به رفتارهاي مثبت كودك بپردازيد. هنگامي كه كودك مي بيند والدينش نسبت به رفتار منفي كه انجام داده هيچ صحبتي نمي كنند و از رفتارهاي مثبتش حرف مي زنند متوجه كار بد خود مي شود. در اين حالت رفتار منفي حتي براي جلب توجه كردن هم، در كودك انجام نمي شود. 

ناديده گرفتن و توجه نكردن به رفتارهاي زشت و نامطلوب 

در زماني كه كودكي رفتار نامطلوبي را نشان داد يكي از راهكارهايي را كه مي شود انجام داد اين است كه نسبت به رفتار نامطلوب بي توجه باشيم و آن را نبينيم. در اين حالت هيچ گونه تماس چشمي، كلامي و غير كلامي نبايد با كودك برقرار كرد. 
فقط نسبت به رفتارهاي پرخطر و آسيب زاي كودكان بايد توجه نشان دهيم. مثل دويدن وسط خيابان، دست به وسايل خطرناك زدن، دست زدن به وسايل تيز و برنده و ... . ولي نسبت به رفتارهايي مثل گريه كردن در مقابل درخواست هاي نا به جا، جلب توجه كردن به شكل ها نامطلوب، جيغ كشيدن، مو كشيدن، خود را زدن و قشقرق به پا كردن بهتر است بي توجهي كرد. 

محروم سازي

 راهكار ديگر آن است كه كودك را به محروم كردن از فعاليت ها و وسايل لذت بخش برسانيم. يعني هرگاه كودك رفتار نامطلوبي انجام داد او را از يك فعاليت لذت بخش محروم نماييم تا بتوانيم در نهايت رفتار منفي را از او حذف نماييم. فقط بايد توجه داشته باشيد كه محروم سازي تحت هيچ عنوان عاطفي نباشد. 
يعني به كودكتان نگوييد ديگر مادرت يا پدرت نيستم يا ديگر دوستت ندارم. محروم سازي هم بهتراست بيشتر از 30 دقيقه طول نكشد. به طور مثال مي توانيد او را از يك كارتن مورد علاقه اش محروم كنيد. اين نكته را هم در نظر داشته باشيد كه هيچ گاه قبل از موعدي كه تعيين كرده ايد محروميت را بر نداريد. 

دستور دادن

راهكار نهايي دستور دادن والدين است. والدين، نبايد دستورات خود را به صورت دنباله دار و پي در پي بيان نمايند. دستورات بايد كوتاه و كاملا شفاف و واضح بيان شوند. كودك دقيقا بايد متوجه بشود كه والدينش از او چه مي خواهند و چه نمي خواهند. كودكان توانايي آن را ندارند كه بتوانند چندين دستور همزمان را انجام بدهند. بنابر اين بايد اين دستورات را به بخش هاي كوچكتر تقسيم كرد. كودك متوجه اين جمله نمي شود كه كودك منظمي باش يعني چه؟
 بهتر است در اين حالت به كودك دقيقا گفته شود چه كاري انجام دهد تا كودك منظم به حساب بيايد. اسباب بازي هايش را جمع كند؟ لباس هايش را مرتب كند؟ و ... . بهتر است دستورات با صداي محكم و قاطع كننده بيان شوند، استفاده از زبان بدن مثل اشاره كردن هم مي تواند مفيد باشد. اگر كودك از دستورات اطاعت كرد، به او پاداش بدهيد. 

در مهماني 

اگر فرزندتان در مهماني رفتار هاي نامطلوب را از خود نشان ميداد سعي كنيد در ابتدا علت آن را پيدا كنيد. خيلي مواقع كودكان به دليل گرسنه بودن، خواب آلود بودن، خسته شدن، توجه نديدن و تبعيض ديدن، دست به دامن رفتارهاي زشت مي شوند.
 علت را پيدا كنيد و آن را بر طرف كنيد. اگر ديديد باز همچنان اين رفتارها ادامه دارند، هيچ گاه فرزندتان را در جمع دعوا نكنيد و يا دستش را نكشيد و به اتاقي ببريد. بايد در ضمن اين كه اعتماد به نفس كودك حفظ مي شود، او را متوجه رفتار زشتش كنيد.
 بهتر است در حالي كه آرامش خودتان را حفظ مي كنيد دست او را به آرامي گرفته و او را به اتاقي ببريد و با او صحبت كنيد. دقيقا بگوييد كه براي چه به اتاق آمده ايد و براي چه ناراحت و عصباني هستيد و با قاطعيت صحبت كنيد و دقيقا انتظارتان را شفاف و واضح بيان كنيد. 
بعد از صحبت كردن حتما دوستانه و با كمال آرامش دست فرزندتان را بگيريد و به جمع باز گرديد. اينگونه مي توانيد اعتماد به نفس فرزندتان را هم حفظ كنيد.